ZAMİRLER (ADILLAR)
Sözcük Hâlindeki Zamirler
|
Ek Hâlindeki Zamirler
|
» Kişi (Şahıs) Zamirleri | » İlgi Zamirleri |
» İşaret Zamirleri | » İyelik Zamirleri |
» Belgisiz Zamirler | |
» Soru Zamirleri |
A) SÖZCÜK HÂLİNDEKİ ZAMİRLER
► Kişi (Şahıs) Zamirleri: Sadece insan isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.
Tekil Şahıs Zamirleri
|
Çoğul Şahıs Zamirleri
|
1. tekil kişi → ben | 1. çoğul kişi → biz |
2. tekil kişi → sen | 2. çoğul kişi → siz |
3. tekil kişi → o | 3. çoğul kişi → onlar |
Ben antrenmana gideceğim.
O, sınıfımıza yeni geldi.
Siz hangi okuldan geldiniz?
www.z-turkce.com
• Zamirler isimlerin yerini tuttuğu için isimlerin aldığı ekleri alabilirler.
Dün seni aradılar.
Ona doğruyu söylemelisin.
• "kendi" sözcüğü de kişi (şahıs) zamiridir.
Bu işi kendim yaparım.
Kendine iyi bak!
• "kendi" sözcüğü cümleye pekiştirme anlamı da katar.
Ödevi ben yaptım. → Ödevi ben kendim yaptım.
► İşaret (Gösterme) Zamirleri: İsmin yerini işaret yoluyla gösteren zamirlerdir.
Tekil İşaret Zamirleri
|
Çoğul İşaret Zamirleri
|
bu | bunlar |
şu | şunlar |
o | onlar |
Bu kalem senin mi?
Onları görüyor musun?
Bunlar bizim takımın yeni formaları.
• "o" ve "onlar" zamirleri hem kişi zamiri hem de işaret zamiri olarak kullanılabilirler.
O, sınıfımızın en çalışkan öğrencisidir. → kişi zamiri
O, benim Türkçe kitabım. → işaret zamiri
► Belgisiz Zamirler: İsmin yerini belli belirsiz tutan zamirlere denir.
Birkaçı, birçoğu, herkes, şey, hiçbiri, bazısı, hepsi, birkaçı, biri, tamamı...
Bazıları geç kaldı.
Herkes kitaplarını açsın.
► Soru Zamirleri: İsimlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlere denir.
Kim, ne, kime, nereye, kimde, nerede, kimden, nereden, kimi, kaçı, hangisi, hanginiz...
Kim geldi?
Nereye gidiyorsun?
Hangisini alacaksın?
• Soru zamirlerinin cevabı olan sözcükler isim veya zamir olur.
Kimi aradınız? (Mustafa'yı)
Kimden aldınız? (Fatma Hanım'dan)
Türkçe sözlüğünü kim aldı? (Ben)
B) EK HÂLİNDEKİ ZAMİRLER
► İyelik Zamirleri: İsimlere getirilerek, onların ait olduğu kişiyi bildiren zamirlerdir. İyelik ekleri aynı zamanda iyelik zamiridir.
Tekil İyelik Zamiri Ekleri
|
Çoğul İyelik Zamiri Ekleri
|
1. tekil → m | 1. çoğul → miz |
2. tekil → n | 2. çoğul → niz |
3. tekil → ı | 3. çoğul → ları |
Örnek: "defter" sözcüğüne iyelik ekleri getirelim.
defter-im | defter-imiz |
defter-in | defter-iniz |
defter-i | defter-leri |
• İyelik ekleri ile kişi eklerini karıştırmamak gerekir. İyelik ekleri isimlere, kişi ekleri fiillere gelir.
gel-di-m → Burada "gel" fiildir. Sonunda yer alan "m" eki ise kişi ekidir.
► İlgi Zamiri: Cümlede daha önce geçmiş bir ismin yerini tutan ek hâlindeki "-ki" zamiridir. Bu zamir kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.
Alperen'in bisikleti yeni benimki eski. → Bu cümlede "benim" sözcüğüne bitişik olarak yazılan "ki" zamiri, kendinden önce gelen ve isim olan "bisiklet" sözcüğünün yerini tutmaktadır. Yani "benimki" derken "benim bisikletim" denilmek istenmiştir.
Bizim dersimiz bitti sizinki bitmemiş. → Bu cümlede "sizin" sözcüğüne bitişik olarak yazılan "ki" zamiri, kendinden önce gelen ve isim olan "ders" sözcüğünün yerini tutmaktadır. Yani "sizinki" derken "sizin ders" denilmek istenmiştir.