Sıfat: Varlıkları niteleyen ya da belirten sözcüklere sıfat denir. Sıfat durumundaki sözcükler bir ismin önüne gelerek o adı niteler veya belirtirler.
Güzel kitap → Bu ifadede "güzel" kelimesi "kitap" kelimesini nitelemiştir.
Sıcak ekmek → Bu ifadede "sıcak" kelimesi "ekmek" kelimesini nitelemiştir.
Üç kalem → Bu ifadede "üç" kelimesi "kalem" kelimesini belirtmiştir.
A) NİTELEME SIFATLARI
Önüne geldiği ismin rengini, durumunu veya biçimini niteleyen sıfatlara niteleme sıfatı denir. Niteleme sıfatları isimlere sorulan "nasıl" sorusuna cevap verir.
Örnekler:
Kırık cam → Bu ifadede "kırık" kelimesi "cam kelimesini durum yönüyle nitelemiştir.
Yuvarlak masa → Bu ifadede "yuvarlak" kelimesi "masa" kelimesini şekil yönüyle nitelemiştir.
Kırmızı şapka → Bu ifadede "kırmızı" kelimesi "şapka" kelimesini renk yönüyle nitelemiştir.
B) BELİRTME SIFATLARI
İsimleri sayı, işaret yönünden belirten, özelliklerini belli belirsiz bildiren ve isimlerin özelliklerini soran sıfatlara belirtme sıfatı denir.
www.z-turkce.com
• İşaret Sıfatları: Varlıkları işaret ederek belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları isimlere sorulan "hangi" sorusuna cevap verir. "Bu, şu, o, öteki, beriki, böyle, öyle, şöyle, diğer..."
Bu konuyu okul müdürüyle konuşmalıyım.
Şu kalem babamın hediyesi.
Öteki arabayı dün sattık.
NOT: İşaret belirten kelime ismin yerine kullanılırsa işaret zamiri olur. Örnek; Bu güzelmiş.
• Sayı Sıfatları: İsimleri sayı yoluyla kesin olarak belirten sıfatlara denir. Sayı sıfatlarının çeşitleri şunlardır:
a) Asıl Sayı Sıfatları: İsimlerin sayılarını kesin olarak belirten sıfatlardır.
İki ekmek, beş ay, sekiz öğrenci...
b) Sıra Sayı Sıfatları: sıralarını, derecelerini belirten sıfatlardır.
Üçüncü sınıf, ikinci kat, kırkıncı bölüm...
c) Kesir Sayı Sıfatları: İsimlerin, bütünün kaçta kaçı olduğunu gösteren sıfatlardır.
Yarım ekmek, dörtte bir hisse, çeyrek altın...
c) Üleştirme Sayı Sıfatları: İsimlerin bölüştürüldüğünü gösteren sıfatlardır.
İkişer çocuk, beşer yıl, sekizer elma...
• Belgisiz Sıfatlar: İsimlerin sayılarını, miktarlarını tam olarak değil de belli belirsiz, aşağı yukarı, yaklaşık olarak bildiren sıfatlardır. "Bir, birkaç, birçok, birtakım, az, çok, biraz, bazı, her, herhangi bir, bütün, kimi..."
Bazı öğrenciler, kimi insanlar, birtakım haberler...
• Soru Sıfatları: İsimlerin özelliklerini soru yoluyla öğrenmeyi amaçlayan, cevapları da sıfat olan sözcüklerdir. "Ne, nasıl, ne gibi, nice, kaç, kaçıncı, hangi, ne türlü..."
Hangi filmi izledin?
Nasıl bir şapka istiyorsun?
Ne tarafa gidiyorsun?