► KÖK: Sözcüğün anlamlı en küçük parçasıdır.
gözlük → göz - lük
sevgi → sev - gi
evli → ev - li
sucu → su - cu
görgü → gör - gü
www.z-turkce.com
Yukarıdaki örnek sözcüklerde yer alan koyu renkli bölümler, ilgili sözcüğün köküdür. Bu sözcüklere birer tane ek getirildiğini görüyoruz. Bu ekler çoğaltılabilir. Çünkü Türkçe sondan eklemeli bir dildir. Örneğin;
göz - lük - cü
kitap - cı - lar
ev - len - dir - miş - ler
Sözcüğün kökünü belirlerken sözcük kökünün sözcüğün bütünüyle ilgili olmasına dikkat edilmelidir.
• gözlük → göz - lük
Bu örnekte "gözlük" sözcüğünün kökü "göz"dür. Sonuna "lük" eki eklenmiştir ve "gözlük" sözcüğünün "göz" ile ilişkisi vardır.
• çamlık → çam - lık
Bu örnekte "çamlık" sözcüğünün kökü "çam"dır. Sonuna "lık" eki getirilmiştir. "Çamlık" sözcüğünün "çam" ile ilişkisi vardır.
• balık → balık
"Balık" sözcüğünün anlamlı en küçük parçasını ararsak "bal" diyebiliriz. Ancak "balık" sözcüğünün kökü "bal" olamaz. Çünkü "bal" ve "balık" sözcüklerinin aralarında bir anlam ilişkisi yoktur. Bu nedenle "balık" sözcüğü kök halindedir.
• balta → balta
"Balta" sözcüğünün anlamlı en küçük parçasını ararsak "bal" diyebiliriz. Ancak "balta" sözcüğünün kökü "bal" olamaz. Çünkü "bal" ve "balta" sözcüklerinin aralarında bir anlam ilişkisi yoktur. Bu nedenle "balta" sözcüğü kök halindedir.
İsim Kökü: İsim kökü -mak / -mek eki almaz.
kitaplık → kitap - mek → yanlış
gözcü → göz - mek → yanlış
çamlık → çam - mek → yanlış
Fiil Kökü: Fiil kökü -mak / -mek eki alır.
gelin → gel - mek
bilim → bil - mek
takı → tak - mak
sevgi → sev - mek
► GÖVDE: Yapım eki almış sözcüğe gövde denir.
böl (kök) - üm (yapım eki) → bölüm (gövde)
sil (kök) - gi (yapım eki) → silgi (gövde)