Özel İsim: Evrende tek olan, tam olarak diğer varlıklara benzemeyen varlıkları karşılayan sözcüklere özel isim denir.
• Bütün özel isimler (ismi oluşturan her kelime ve onları niteleyen, tanıtan ünvanlar) büyük harfle başlar. Büyük harfle başlamazsa cins isim sanılabilir.
• Özel isimlere gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır. → Ahmet'in
• Özel isimlere gelen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz. Yapım eki almış bir özel isme gelen çekim ekleri de kesme işaretiyle ayrılmaz. Türkçede → "çe" yapım eki, "de" çekim eki.
Özel İsimlere Örnekler: Serdar, Burak, Yusuf, Denizli, Muğla, Yeşilova, Tavas, Akdeniz, Yeni Cami, Sultan Murat, Fatma, Zeynep, Küçük Ağa, Türkçe, Almanca, İslamiyet, Yahudi, Türk Dil Kurumu...
www.z-turkce.com
Cins İsim: Aynı türden olan varlıkların ortak adlarına cins isim denir. Dilin temel kavramları cins (tür) isimleridir.
Örnek: Ağaç, ev, çiçek, böcek, yaprak, ırmak, göl, deniz, özlem, sevgi, kırmızı, yeşil, din, kültür, edebiyat, düşünce...
• Bazı cins isimler özel isim olarak kullanılabilir. Eğer bir cins (tür) ismi özel isim yerine kullanılırsa ilk harfi büyük yazılır.
gül (cins isim-çiçek ismi) → Gül (özel isim-insan ismi)
sevgi (cins isim-bir duyguya verilen ad) → Sevgi (özel isim-insan ismi)
Tekil İsimler: Sadece bir varlığı karşılayan isimlerdir.
Örnek: ev, araba, papatya, kalem...
Çoğul İsimler: Aynı türden birden çok varlığı karşılayan isimlerdir. Çoğul isimler "-ler, -lar" çoğul ekleriyle oluşturulur.
Örnek: evler, arabalar, papatyalar, kalemler...
Topluluk İsimleri: Çoğul eki almadığı hâlde, kapsamında birden çok varlık barındıran isimlerdir.
Örnek: deste, düzine, meclis, takım, ordu, orman, sınıf, küme, alay...
ağaç → tekil isim
ağaçlar → çoğul isim
orman → topluluk ismi
Somut İsimler: Beş duyu organımızdan (görme, işitme, tat alma, koku alma, dokunma) en az biriyle algılayabildiğimiz varlıkları karşılayan isimlerdir.
ağaç, bitki, yeşil → görme duyusuyla
gürültü, ses, uğultu → işitme duyusuyla
acı, ekşi, tatlı → tat alma duyusuyla
koku, kolonya, parfüm → koku alma duyusuyla
sıcak, soğuk, yağmur, rüzgâr → dokunma duyusuyla
Soyut İsimler: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle algılayamadığımız kavramları karşılayan isimlerdir.
sevgi, üzüntü, hasret, umut, öfke, mutluluk, günah, sevap, hoşgörü, merhamet, iyilik, kötülük...