► Olumlu Fiiller: Yüklemin bildirdiği eylemin gerçekleştiğini veya gerçekleşebileceğini belirten ifadeler olumludur.
Spor yapmayı severim. → Bu cümlede "sevmek" eyleminin gerçekleştiği anlamı vardır. "Severim" fiili olumludur.
www.z-turkce.com
► Olumsuz fiiller: Fiil köküne -me/-ma çekim eki getirilerek anlam olumsuza dönüştürülür. Diğer çekim ekleri olumsuzluk ekinden sonra kullanılır.
Spor yapmayı sevmem. → Bu cümlede "sevmek" fiili -me olumsuzluk ekini almış ve fiilin anlamı olumsuza dönüşmüştür.
Kötü düşünmemeye çalış. → Bu cümlede "düşünmemeye" sözcüğündeki 1. -me olumsuzluk eki, 2. -me ise isim fiil ekidir. Olumsuzluk eki, isim fiil ekinden önce gelir.
NOT: Olumsuzluk eki -me/-ma ünlü uyumuna uyar.
Bak-ma-dım
Gel-mi-yor
Gül-mü-yor
NOT: Geniş zamanın II. ve III. kişinin olumsuzu -mez/-maz ekiyle yapılır.
II. kişi: gelirsin → gel-mez-sin
III. kişi: gelirler → gel-mez-ler
► Fiillerde Soru: Fiil çekiminde soru anlamı -mi/-mı/-mü/-mu soru eki getirilerek sağlanır. -mi/-mı/-mü/-mu soru eki kendinden önceki sözcükle birleşmez ancak kendinden sonra gelen eklerle birleşir.
Sinemaya gidecek mi?
Sinemaya gidecek miyiz?
► Fiillerde Olumsuz Soru: Fiil köküne -me/-ma çekim eki getirilerek anlam olumsuza dönüştürülür. Bu olumsuz fiile -mi soru eki getirilince olumsuz soru oluşturulur.
Erkenden yatmayı sevmez mi?