DİLEK KİPLERİ
Fiile istek, şart, emir, dilek veya gereklilik anlamları katan kiplere "Dilek Kipleri" denir. Dilek kipleri belirgin bir zaman anlamı taşımazlar.
› Haydi biraz çalışalım. → "çalışalım" fiili istek bildirmiştir ve dilek kipindendir.
› Düzenli çalışsan işin garantiydi. → "çalışsan" sözcüğü şart bildirmiştir ve dilek kipindendir.
› Koridorlarda koşmayın. → "koşmayın" fiili emir bildirmiştir ve dilek kipindendir.
› Keşke sen de bizimle gelsen. → "gelsen" fiili dilek bildirmiştir ve dilek kipindendir.
› Düzenli beslenmelisin. → "beslenmelisin" fiili gereklilik bildirmiştir ve dilek kipindendir.
Dilek kipleri 4'e ayrılır;
1. Gereklilik Kipi
2. Dilek-Şart Kipi
3. İstek Kipi
4. Emir Kipi
Gereklilik Kipi: Fiilin yapılması, olması gerektiğini anlatan kiplerdir. Fiil kök veya gövdelerine -meli/-malı eki getirilerek yapılır.
› Dersi dikkatli dinlemelisin. → Bu örnekteki "dinlemelisin" fiili -meli eki almıştır ve gereklilik bildirmektedir.
 |
| "Sor" fiilinin gereklilik kipinde altı farklı kişiye göre çekimlenmesi |
Dilek-Şart Kipi: Bu kipte fiil bir dilek veya şart bildirir. Fiil kök veya gövdelerine -se/-sa eki getirilerek yapılır.
› Keşke sen de bizimle gelsen. → Bu örnekteki "gelsen" fiili -se eki almıştır ve dilek bildirmektedir.
› Çalışsan başaracaksın. → Bu örnekteki "çalışsan" sözcüğü -sa eki almıştır ve şart bildirmektedir.
 |
| "Gör" fiilinin dilek-şart kipinde altı farklı kişiye göre çekimlenmesi |
İstek Kipi: Bu kipte fiilin yapılmasının istendiği bildirilir. Fiil kök veya gövdelerine -e/-a eki getirilerek yapılır.
› Ben de sizinle geleyim. → Bu örnekteki "geleyim" fiili -e eki almıştır ve istek bildirmektedir.
 |
| "Bil" fiilinin istek kipinde altı farklı kişiye göre çekimlenmesi |
Emir Kipi: Bu kipte fiilin yapılması emir biçiminde bildirilir. Bu kipin özel bir eki ve 1. kişiye göre çekimi yoktur.
› Sağa dön. → Bu örnekteki "dön" fiili emir bildirmektedir.
 |
| "Koş" fiilinin emir kipinde farklı kişilere göre çekimlenmesi |